10 کاربرد و فایده مریم‌ گلی برای سلامتی

این گیاه سرشار از آنتی‌ اکسیدان‌ هاست که ممکن است به ارتقای سلامت دهان و بهبود عملکرد مغز کمک کند. همچنین میتواند به کاهش کلسترول و قند خون کمک کند.
این گیاه با نام‌ های دیگر مانند مریم‌ گلی معمولی، مریم‌ گلی باغی و Salvia officinalis نیز شناخته میشود. این گیاه به خانواده نعناع تعلق دارد و در کنار گیاهانی مانند اورگانو، رزماری، ریحان و آویشن قرار میگیرد.

مریم‌گلی دارای عطر قوی و طعمی خاکی است، به همین دلیل معمولا در مقادیر کم استفاده میشود. با این وجود، سرشار از مواد مغذی و ترکیبات مفید است. این گیاه به صورت تازه، خشک یا روغن در دسترس است و فواید بی‌ شماری برای سلامتی دارد.

در ادامه، 10 کاربرد و فایده مریم‌ گلی برای سلامتی بررسی می‌ کنیم.

1. مریم گلی سرشار از مواد مغذی متنوع

مریم‌ گلی حاوی دوز سالمی از ویتامین‌ ها و مواد معدنی است.

یک قاشق چای‌خوری (0.7 گرم) مریم‌ گلی آسیاب‌ شده شامل موارد زیر است:

• کالری: 2
• پروتئین: 0.1 گرم
• کربوهیدرات: 0.4 گرم
• چربی: 0.3 گرم
• فیبر: 0.3 گرم
• ویتامین K: 12 میکروگرم (10% از نیاز روزانه)
• آهن: 0.2 میلی‌ گرم (1.1% از نیاز روزانه)
• ویتامین ب6: 0.02 میلی‌ گرم (1.2% از نیاز روزانه)
• کلسیم: 12 میلی‌ گرم (<1% از نیاز روزانه)
• منگنز: 0.02 میلی‌ گرم (<1% از نیاز روزانه)

همانطور که میبینید، مقدار کمی مریم‌ گلی میتواند 10% از نیاز روزانه بدن به ویتامین K را تأمین کند. همچنین مریم‌ گلی مقادیر کمی (<1% از نیاز روزانه) از منیزیم، روی، مس و ویتامین‌ های A، C و E را نیز در خود جای داده است.

علاوه بر این، این ادویه معطر حاوی ترکیبات مفیدی مانند اسید کافئیک، اسید کلروژنیک، اسید رزمارینیک، اسید الاجیک و روتین است که همگی نقش مهمی در تأثیرات مثبت آن بر سلامتی ایفا میکنند.
از آنجا که مریم‌ گلی معمولاً در مقادیر کمی مصرف میشود، مقادیر بسیار اندکی کربوهیدرات، کالری، پروتئین و فیبر را فراهم میکند.

2. مریم گلی سرشار از آنتی‌ اکسیدان‌ ها

آنتی‌ اکسیدان‌ ها مولکول‌ هایی هستند که به تقویت دفاع بدن کمک میکنند و رادیکال‌ های آزاد مضر را که با بیماری‌ های مزمن مرتبط هستند، خنثی میکنند.
مریم‌ گلی بیش از 160 نوع پلی‌ فنول مختلف دارد. پلی‌ فنول‌ ها ترکیبات شیمیایی گیاهی هستند که در بدن به عنوان آنتی‌ اکسیدان عمل میکنند.
شواهد حاصل از مطالعات آزمایشگاهی و حیوانی نشان میدهند که ترکیبات موجود در مریم‌ گلی ممکن است اثرات ضدالتهابی، ضد سرطانی و محافظت‌ کننده برای سیستم عصبی داشته باشند.

یک مطالعه کوچک و قدیمی نشان داد که نوشیدن کمی بیش از یک فنجان (300 میلی‌ لیتر) چای مریم‌گلی، دو بار در روز، به طور قابل‌ توجهی سطح آنزیم‌ های آنتی‌ اکسیدانی خون را افزایش می‌ دهد. این چای همچنین کلسترول کل و کلسترول “بد” (LDL) را کاهش داده و سطح کلسترول “خوب” (HDL) را بالا برده است.

3. پشتیبان سلامت دهان و دندان با مریم گلی

مریم‌ گلی دارای اثرات ضد میکروبی است که می‌ تواند از رشد میکروب‌ های عامل پلاک دندان جلوگیری کند.
در مطالعه‌ ای در سال 2015، دهان‌ شویه‌ ای بر پایه مریم‌ گلی توانست به طور مؤثر باکتری Streptococcus mutans، که عامل اصلی ایجاد پوسیدگی دندان است، را از بین ببرد.

مطالعه دیگری در سال 2021 از دهان‌ شویه مریم‌ گلی برای بیماران مبتلا به سرطان در مراحل پایانی استفاده کرد. نتایج نشان داد که پلاک دندان در گروه مریم‌ گلی به طور قابل‌ توجهی کاهش یافت، هرچند در گروه دهان‌ شویه نرمال نیز کاهش پلاک مشاهده شد.

همچنین در یک مطالعه آزمایشگاهی، عصاره مریم‌ گلی توانست باکتری‌ های دهانی و قارچ Candida albicans، که ممکن است موجب پوسیدگی دندان شود، را از بین برده و از گسترش آن‌ ها جلوگیری کند.

4. مریم‌ گلی و کمک به کاهش علائم یائسگی

در دوران یائسگی، بدن به طور طبیعی دچار کاهش هورمون استروژن می‌ شود که می‌ تواند طیف گسترده‌ ای از علائم ناخوشایند را ایجاد کند. این علائم شامل گرگرفتگی، تعریق بیش از حد، خشکی واژن و تحریک‌ پذیری است. مریم‌گلی معمولی به طور سنتی برای کاهش علائم یائسگی استفاده می‌ شده است.

گمان می‌ رود ترکیبات موجود در مریم‌ گلی خواصی مشابه استروژن داشته باشند که به آن‌ ها امکان می‌ دهد به گیرنده‌ های خاصی در مغز متصل شوند و حافظه را بهبود دهند و گرگرفتگی و تعریق بیش از حد را کاهش دهند.

یک فراتحلیل در سال 2023 که شامل 4 مطالعه با دوزهای 100 تا 280 میلی‌ گرم در روز بود، نشان داد که مکمل‌ های مریم‌ گلی به طور قابل‌ توجهی تعداد گرگرفتگی‌ ها را در طول 4 تا 12 هفته کاهش داده‌ اند، هرچند شدت آن‌ ها تغییر نکرده است.

5. کاهش قند خون با مریم‌ گلی

برگ‌ های مریم‌ گلی معمولی به طور سنتی به عنوان درمانی برای دیابت استفاده می‌ شده است. تحقیقات انسانی و حیوانی نشان می‌دهند که این گیاه ممکن است به کاهش سطح قند خون کمک کند.

در یک مطالعه، عصاره مریم‌ گلی سطح گلوکز خون را در موش‌ های مبتلا به دیابت نوع 1 کاهش داد. این اثر با فعال کردن گیرنده‌ ای خاص ایجاد شد که می‌ تواند اسیدهای چرب آزاد اضافی را از خون پاک کرده و حساسیت به انسولین را بهبود بخشد.

مطالعه‌ ای دیگر روی موش‌ های مبتلا به دیابت نوع 2 نشان داد که چای مریم‌ گلی عملکردی مشابه متفورمین، داروی رایج دیابت، دارد. همچنین در یک مطالعه حیوانی دیگر، عصاره برگ مریم‌ گلی توانست سطح قند خون را کاهش داده و حساسیت به انسولین را بهبود بخشد. این اثر مشابه داروی ضد دیابت روزگلیتازون بود.

تحقیقات انسانی محدود هستند، اما یک فراتحلیل شامل سه آزمایش نشان داد که مریم‌ گلی به طور قابل‌ توجهی قند خون ناشتا و HbA1c را کاهش می‌ دهد.

با این حال، هنوز شواهد کافی برای توصیه مریم‌ گلی به عنوان درمان دیابت وجود ندارد و تحقیقات بیشتری در این زمینه لازم است.

6. حمایت از حافظه و سلامت مغز به کمک مریم‌ گلی

مریم‌گلی می‌ تواند به طرق مختلف از مغز و حافظه شما حمایت کند. اولا، مریم‌ گلی سرشار از ترکیباتی است که به عنوان آنتی‌ اکسیدان عمل می‌ کنند و نشان داده شده که سیستم دفاعی مغز را تقویت می‌ کنند. علاوه بر این، به نظر می‌ رسد که مریم‌گلی از تجزیه پیام‌ رسان شیمیایی استیل‌کولین (ACH) جلوگیری کند. این ترکیب در حافظه نقش دارد و سطح آن در بیماری آلزایمر کاهش می‌ یابد.

در یک مطالعه، 39 شرکت‌ کننده مبتلا به آلزایمر خفیف تا متوسط روزانه 60 قطره (2 میلی‌ لیتر) عصاره مریم‌ گلی یا دارونما مصرف کردند. افرادی که عصاره مریم‌ گلی مصرف کردند، عملکرد بهتری در آزمون‌ هایی که حافظه، حل مسائل، استدلال و دیگر توانایی‌ های شناختی را می‌ سنجیدند، نشان دادند.

در بزرگسالان سالم، مریم‌گلی در دوزهای کم به بهبود حافظه کمک کرد. دوزهای بالاتر نیز به بهبود خلق‌ و خو، افزایش هوشیاری، آرامش و رضایت‌ مندی منجر شد.

یک مطالعه کنترل‌ شده تصادفی در سال 2021 نشان داد که افرادی که روزانه 600 میلی‌ گرم عصاره مریم‌ گلی مصرف کردند، طی دو هفته به طور قابل‌ توجهی در حافظه کاری خود نسبت به گروه دارونما بهبود نشان دادند.

7. کاهش کلسترول “بد” LDL با مریم‌ گلی

هر 33 ثانیه، یک نفر در ایالات متحده به دلیل بیماری قلبی فوت می‌ کند.
کلسترول “بد” LDL یکی از عوامل خطر اصلی بیماری‌ های قلبی است و بیش از 50% بزرگسالان آمریکایی را تحت تاثیر قرار می‌ دهد.
علاوه بر این، طبق آمار CDC، 86 میلیون بزرگسال در ایالات متحده دارای سطح کلسترول بالای 200 میلی‌ گرم در دسی‌ لیتر هستند.
مریم‌ گلی ممکن است به کاهش کلسترول “بد” LDL کمک کند، که می‌ تواند در شریان‌ ها جمع شده و منجر به آسیب شود.

در یک مطالعه، مصرف چای مریم‌ گلی دو بار در روز باعث کاهش کلسترول “بد” LDL و کلسترول کل خون شد، در حالی که کلسترول “خوب” HDL افزایش یافت، فقط پس از دو هفته. چندین مطالعه انسانی دیگر اثر مشابهی را برای عصاره مریم‌گلی نشان داده‌ اند.

8. مریم‌ گلی ممکن است از ابتلا به برخی سرطان‌ ها پیشگیری کند

سرطان یکی از علل اصلی مرگ و میر است که در آن سلول‌ ها به طور غیر عادی رشد می‌ کنند. جالب است که مطالعات حیوانی و آزمایشگاهی نشان داده‌ اند که مریم‌ گلی ممکن است در برابر برخی از انواع سرطان‌ ها مؤثر باشد.

در این مطالعات، عصاره‌ های مریم‌ گلی نه تنها رشد سلول‌ های سرطانی را سرکوب می‌ کنند، بلکه باعث تحریک مرگ سلولی نیز می‌ شوند. اگرچه این تحقیقات امیدوار کننده است، اما برای تعیین اثربخشی مریم‌ گلی در مبارزه با سرطان در انسان‌ ها به تحقیقات بیشتری نیاز است.

9. دیگر فواید بالقوه سلامتی مریم گلی

مریم‌گلی و ترکیبات آن با چندین فایده سلامتی دیگر نیز در ارتباط هستند.
با این حال، این فواید هنوز به طور گسترده مورد تحقیق قرار نگرفته‌ اند.

• ممکن است اسهال را تسکین دهد: مریم‌گلی تازه به عنوان درمانی سنتی برای اسهال استفاده می‌ شود. مطالعات آزمایشگاهی و حیوانی نشان داده‌ اند که این گیاه حاوی ترکیباتی است که ممکن است با آرام‌ کردن روده‌ ها اسهال را تسکین دهند.
• ممکن است از پیری پوست جلوگیری کند: چندین مطالعه آزمایشگاهی نشان داده‌ اند که ترکیبات مریم‌ گلی ممکن است در مبارزه با علائم پیری، مانند چین و چروک‌ ها، مؤثر باشند.

10. مریم گلی آسان برای اضافه کردن به رژیم غذایی

مریم‌گلی در اشکال مختلف موجود است و می‌ توان آن را به روش‌ های مختلفی استفاده کرد. برگ‌ های مریم‌ گلی تازه طعمی معطر و قوی دارند و بهتر است در غذاها به مقدار کم استفاده شوند.

در اینجا چند روش برای افزودن مریم‌ گلی تازه به رژیم غذایی آمده است:

• به عنوان تزئین روی سوپ‌ ها بپاشید.
• به مواد داخل مرغ یا گوشت‌ های کبابی اضافه کنید.
• برگ‌ های خرد شده را با کره ترکیب کنید تا کره مریم‌ گلی بسازید.
• برگ‌ های خرد شده را به سس گوجه‌ فرنگی اضافه کنید.
• با تخم‌ مرغ‌ ها در املت سرو کنید.

مریم‌گلی خشک اغلب توسط آشپزان ترجیح داده می‌ شود و به صورت پودر شده، پودر شده یا به صورت برگ کامل موجود است.
چند روش برای استفاده از مریم‌ گلی خشک:

• به عنوان رو مال برای گوشت‌ ها.
• به عنوان چاشنی برای سبزیجات برشته‌ شده.
• ترکیب شده با سیب‌ زمینی له‌ شده یا کدو حلوایی برای طعم خاکی‌ تر.

همچنین می‌ توانید محصولات مریم‌گلی مانند چای و مکمل‌ های عصاره آن را خریداری کنید. در ادامه چند محصول حاوی مریم گلی را به شما معرفی خواهیم کرد:

خرید شربت کاف استاپ باریج اسانس ۶۰ میلی لیتر

خرید اسپری دهانی دیمونکلد دیموند 20 میلی لیتر

خرید قرص مکیدنی لیکوفار گل دارو ۳۰ عددی

خرید قرص مکیدنی آلتادین دینه ۳۰ عدد

آیا مریم گلی عوارض جانبی دارد؟

مریم‌گلی معمولا بی‌ خطر تلقی می‌ شود، اما روغن مریم‌ گلی متمرکز یا مکمل‌ های دیگر آن ممکن است عوارض جانبی داشته باشند و نباید در دوران بارداری یا شیردهی و یا برای کودکان استفاده شوند.

گزارش‌ های NIH در یک مورد از سال 2023 اشاره می‌ کنند که مصرف طولانی‌ مدت روغن مریم‌ گلی یا تنتور الکلی مریم‌ گلی ممکن است در برخی افراد عوارض جدی ایجاد کند، از جمله استفراغ، تهوع، اسهال، فشار خون بالا، افزایش ضربان قلب یا تشنج. علاوه بر این، یک گزارش قدیمی‌ تر از سال 2011 مستند کرده است که یک نوزاد و یک کودک نوپا پس از تماس با روغن مریم‌ گلی دچار تشنج شدند.

برخی افراد نگران توژون، ترکیبی که در مریم‌گلی معمولی یافت می‌ شود، هستند. تحقیقات حیوانی نشان داده‌ اند که دوزهای بالا از توژون ممکن است برای مغز سمی باشند. با این حال، هنوز مشخص نیست که چه مقدار توژون برای ایجاد اثرات سمی در انسان‌ ها نیاز است.

علاوه بر این، مصرف مقادیر سمی از توژون از طریق غذا تقریباً غیرممکن است. اما نوشیدن چای مریم‌ گلی بیش از حد یا مصرف روغن‌ های اسانس مریم‌ گلی، که در هر صورت باید از آن‌ ها اجتناب کرد، ممکن است اثرات سمی داشته باشد. برای احتیاط، مصرف چای مریم‌ گلی را به 3-6 فنجان در روز محدود کنید.

نتیجه‌ گیری

مریم‌گلی یک گیاه دارویی ارزشمند با فواید بی‌شمار برای سلامتی است؛ از تقویت عملکرد مغز و قلب گرفته تا کاهش قند خون و محافظت از دهان و دندان. مصرف مریم‌ گلی تازه، خشک یا به صورت مکمل می‌ تواند به راحتی بخشی از یک سبک زندگی سالم باشد، البته باید در مصرف محصولات غلیظ آن احتیاط شود.