ریزش مو سکه ای چیست و تا کی ادامه دارد؟ علل، علائم + درمان
ریزش مو سکه ای یکی از رایج ترین و پرتکرار ترین اختلالات خودایمنی است که در ناحیه سر و صورت به وجود می آید. این عارضه به صورت ناگهانی ظاهر میشود و می تواند تاثیر بسیار منفی بر ظاهر و اعتماد به نفس فرد داشته باشد. اگر شما یا اطرافیانتان درگیر این مشکل هستید، به هیچ عنوان این مقاله را از دست ندهید. این محتوا به شما کمک میکند تا این بیماری را بهتر و به روش علمی بشناسید، توانایی تشخیص علائم آن را داشته باشید و بدانید که این مشکل چرا و چگونه رخ میدهد.
ریزش مو سکه ای چیست؟
ریزش مو سکه ای که نام علمی آن آلوپسی آره آتا است، نوعی بیماری شایع در زمینه خودایمنی است. در این بیماری سیستم ایمنی بدن به اشتباه فولیکول های مو را عامل خارجی تشخیص داده و به همین منظور شروع به حمله به فولیکول ها میکند. این جنگ داخلی در دراز مدت سبب ریزش مو به شکلی گرد میشود که به ریزش سکه ای معروف است. این عارضه در نواحی مختلفی از بدن رخ میدهد اما شایع ترین قسمتی که می تواند میزبان این مشکل باشد، قسمت های مودار سر و صورت هستند.
این بیماری سن خاصی ندارد و میتواند در همه افراد بدون توجه به سن آن ها به وجود بیاید. البته افراد در اوایل نوجوانی و بزرگسالی بیشتر در معرض ریزش مو به شکل سکه ای قرار دارند. این ریزش گرد میتواند از یک لکه کوچک تا تمامی پوست سر را در بر بگیرد.
بنا به تعریف بین المللی سایت mayoclinic ریزش مو (آلوپسی) میتواند صرفا پوست سر یا کل بدن شما را تحت تاثیر قرار دهد. این بیماری که موقت یا دائمی است به دلیل وجود وراثت، تغییرات هورمونی، شرایط پزشکی یا … به وجود می آید. هر کسی می تواند موهای سر خود را به شکل سکه ای از دست بدهد، اما در مردان این امر شایع تر است.
ریزش مو سکه ای تا کی ادامه دارد؟
مدت زمان وجود ریزش مو سکه ای در افراد متفاوت بوده و متغیر است. در برخی افراد این ریزش ایجاد شده تنها می تواند چند هفته دوام داشته باشد. پس از گذشت این زمان، رشد طبیعی موی فرد شروع خواهد شد و ناحیه ایجاد شده از بین خواهد رفت. در برخی دیگر نیز ممکن است این بیماری مزمن شده و تا مدتها همراه فرد باقی بماند. حتی در مواردی این ریزش مو تا سال ها برای فرد مشکل ایجاد میکند.
عوامل تعیین کننده مدت ریزش مو سکه ای
عوامل متعددی وجود دارند که احتمال بروز این بیماری و شدت آن را تحت تاثیر قرار می دهند. در ادامه برخی از این عوامل را بررسی خواهیم کرد.
- شدت بیماری و محدوده ای که دچار ریزش شده خود تعیین کننده مدت بیماری است. هر چقدر دایره ایجاد شده بزرگتر باشد زمان بیشتری برای بهبود آن لازم است.
- یکی از عوامل تعیین کننده برای مدت زمان ریزش مو به صورت سکه ای، قدرت سیستم ایمنی فرد است. قدرت سیستم ایمنی افراد مختلف میتواند در مدت زمان بیماری و کاهش آن تاثیر داشته باشد.
- موارد دیگر مانند عوامل ژنتیکی هم نقش مهمی در این زمینه دارند و میتوانند مدت زمان درگیری افراد را افزایش یا کاهش دهند.
- اگر ریزش موی دایره ای همزمان با بیماری های خود ایمنی دیگر به وجود بیاید، بدون شک دوره طولانی مدتی بر روی پوست فرد باقی خواهد ماند.
- استرس و سبک زندگی هم در این میان دارای اهمیت زیادی هستند. یکی از دلایل اصلی بروز این بیماری استرس زیاد خواهد بود.
علل ریزش مو سکه ای
علت دقیق رخ دادن آلوپسی آره آتا به صورت کامل شناخته نشده و نظرات در این زمینه متفاوت است اما به صورت کلی عوامل زیر نقش مهمی در بروز این بیماری دارند.
1. اختلالات خودایمنی
ریزش مو سکه ای به عنوان یک بیماری شایع خود ایمنی شناخته می شود. همان گونه که پیش تر هم به آن اشاره شد، در بیماری مذکور سیستم ایمنی بدن فولیکول های مو را دشمن تشخیص داده و به آن ها حمله میکند. این درگیری باعث میشود که کناره فولیکول ها ملتهب شده و رشد مو متوقف شود. در این مرحله بیماری با ریزش مو در منطقه مورد نظر بروز میکند.
2. زمینه ژنتیکی
اگر در خانواده ای بیماری آلوپسی آره آتا سابقه داشته باشد و افرادی از آن خانواده با این مشکل روبه رو باشند، احتمال ابتلا سایر اعضا بیشتر است. اگر در خانواده ای زمینه بیماری های خود ایمنی مثل تیروئید و دیابت نوع اول وجود داشته باشد، به صورت ژنتیکی احتمال بروز این بیماری در سایر اعضا افزایش می یابد.
3. استرس شدید
تحقیقات جدید نشان دهنده این هستند که استرس و فشار روحی و روانی، یکی از عوامل مهم و تحریک کننده برای ریزش مو سکه ای است. شرایط خاصی مانند فوت عزیزان، فشار کاری زیاد، شکست در رابطه عاطفی و … می توانند زمینه آغاز این مشکل در افراد باشند. حتی اگر فرد مبتلا باشد نیز، وجود استرس شدت بیماری را افزایش می دهد.
4. عفونت های ویروسی یا باکتریایی
برخی عفونت ها می توانند واکنش های خودایمنی بدن را تحریک کنند. البته این موضوع و فرضیه مطرح شده هنوز اثبات نشده اما شواهدی وجود دارند که این احتمال را افزایش می دهند. مثلا در برخی موارد بعد از پشت سر گذاشتن یک بیماری ویروسی، علائم ظاهر می شوند و این اتفاق در کوتا‌ه ترین زمان ممکن رخ می دهد.
5. اختلالات هورمونی
برهم خوردن بالانس هورمونی بدن یکی دیگر از عواملی است که از آن به عنوان علل رخ داد ریزش مو سکه ای یاد می شود. برهم خوردن تعادل هورمونی به خصوص در مواردی مانند دوران بارداری و شیردهی، یائسگی یا اختلالات مرتبط با تیروئید میتواند برای سلامت افراد مشکل ساز باشد.
علائم ریزش مو سکه ای
شروع ریزش موی سکه ای معمولا با علائم و نشانه هایی همراه است. در این قسمت قصد داریم این علائم و آثار را بررسی کنیم.
1. ریزش مو در نواحی گرد و بدون التهاب
یکی از مهم ترین علائم ریزش مو سکه ای، ریزش ناگهانی مو در نواحی مودار سر و صورت به صورت دایره یا بیضی است. این لکه های گرد بدون درد به وجود می آیند و ممکن است فرد تا چند هفته هم نداند که دچار آن شده است. در بیشتر موارد حتی در اوج بیماری نیز پوست زیر قسمت لکه گرفته دچار آسیب نمی شود.
2. ریزش مو در ریش یا ابرو
در مردان ریزش مو می تواند در ناحیه صورت و ریش به وجود بیاید. این عارضه به صورت گرد و توخالی در صورت بروز می کند. در برخی موارد بخش های دیگری مانند ابروها و مژه ها نیز درگیر می شوند.
3. نقاط سفید روی ناخن ها
برخی از افراد مبتلا به بیماری آلوپسی آره آتا، دچار تغییرات ظاهری در ناخن ها می شوند. این تغییرات به صورت فرورفتگی کوچک، لکه های سفید و … دیده می شوند.
4. سوزش یا خارش قبل از ریزش مو
در برخی موارد که تعداد آن ها بسیار کم است، قبل از شروع طاسی دایره ای، فرد احساس سوزش، خارش و درد خفیفی در همان ناحیه دارد. این سوزش یکپارچه نبوده و دارای قطعی و وصلی است.
انواع مختلف ریزش مو سکه ای
ریزش مو سکه ای می تواند به شکل ها و نوع های مختلفی بروز پیدا کند. در این بخش انواع مختلف این بیماری را معرفی خواهیم کرد.
آلوپسی آره آتا محدود
در این حالت فقط یک یا چند لکه کوچک در سر و بدن به وجود می‌آید. در اغلب مواقع این لکه ها بین یک تا چند سانتی متر هستند و با گذشت زمان بزرگتر میشوند. در این نوع از ریزش مو سکه ای، اغلب مو بعد از گذشت مدتی به رشد طبیعی خود ادامه میدهد. به ویژه اگر وسعت ریزش کم باشد و به موقع درمان انجام گردد.
آلوپسی توتالیس
این حالت پیشرفته تر از حالت قبلی است و در مواردی ریزش کامل موهای سر را به دنبال دارد. آلوپسی توتالیس هنگامی اتفاق می افتد که ریزش مو از حالت محدود فراتر رود و کل پوست سر را درگیر کند. در این وضعیت، فرد موهای سر خود را از دست خواهد داد. این نوع از بیماری نشان دهنده فعالیت شدید سیستم ایمنی بدن است و به دشواری درمان خواهد شد.
آلوپسی یونیورسالیس
این مورد از هر دو مورد قبلی سخت تر و پیشرفته تر است. این حالت ریزش کامل موهای بدن را به همراه دارد. معمولا موهای دست، پا، مژه و ابرو از قربانیان این بیماری خودایمنی هستند. این وضعیت به دلیل پاسخ خودایمنی بسیار شدید ایجاد می شود و احتمال بازگشت طبیعی موها در این حالت بسیار کم خواهد بود. بیماران مبتلا به آلوپسی یونیورسالیس از نظر روانی تحت فشار زیادی قرار می گیرند زیرا از نظر ظاهر فیزیکی به طور چشمگیری تغییر می کنند.
آلوپسی دیفیوز
آلوپسی دیفیوز به عنوان شدیدترین نوع بیماری ریزش مو سکه ای شناخته می شود و ریزش را به صورت پراکنده یا حتی گسترده در سراسر پوست سر به وجود می آورد. برای مقابله با این شدت از بیماری لازم است حتما به پزشک مراجعه کرد. این حالت نشان می دهد از عمر بیماری مقدار زیادی گذشته و بیماری پیشرفت کرده است.
روش های تشخیص ریزش مو سکه ای
تشخیص این بیماری کار سختی نیست و پزشک‌ها با معاینه بالینی و مشاهده می توانند وجود ریزش مو سکه ای را تایید کنند. در برخی موارد که شک برانگیز است، علاوه بر مشاهده و معاینه نیاز است آزمایش هایی نیز انجام گیرد. آزمایش هایی که برای تشخیص این مشکل انجام می شوند به شرح زیر خواهند بود.
درماتوسکوپی (Dermatoscopy)
درماتوسکوپی یک روش تصویربرداری غیرتهاجمی است. استفاده از این روش به پزشک کمک می کند ساختارهای زیر سطح پوست و فولیکول های مو را مشاهده نماید. با استفاده از این روش، پزشک وجود نقاط سیاه، موهای شکسته و یا زخم ها را بررسی مینماید.
بیوپسی پوست سر (Scalp Biopsy)
بیوپسی یا نمونه برداری از پوست سر هنگامی انجام می شود که تشخیص قطعی نبوده و با علائم سایر بیماری ها همپوشانی دارد. در این روش پزشک قسمت کوچکی از پوست سر را برداشته و به آزمایشگاه ها ارسال می کند. از طریق میکروسکوپ می تواند وجود التهاب در اطراف فولیکول مو را تشخیص داد.
آزمایش خون (Blood Tests)
برای بررسی زمینه های داخلی بیماری، پزشک می تواند آزمایش خون درخواست نماید. در این آزمایش عملکرد تیروئید و سطح آنتی بادی خودایمنی بررسی می گردد. علاوه بر آن ذخایر بدن نیز بررسی می شوند. اختلال در هر یک از این فاکتورها نشان دهنده وجود بیماری زمینه ای است که می تواند احتمال بروز آلوپسی را افزایش دهد.
درمان ریزش مو سکه ای
درمان ریزش موی دایره ای یا سکه ای بسته به شرایط فرد و شدت بیماری متفاوت است. برخی از افراد حتی بدون گذراندن مراحل درمان دچار بهبودی می شوند و با رشد مو به صورت طبیعی مواجه می شوند. با این حال این بیماری در برخی دیگر مزمن می گردد. در چنین مواردی درمان های زیر توصیه می شود:
1. داروهای موضعی
یکی از درمان های دارویی ریزش موی سکه ای، استفاده از کرم و پماد است. برای این منظور داروهای ضد التهابی مثل بتامتازون و کلوبتازول می توانند به کاهش التهاب کناره های فولیکول مو کمک کرده و سبب رشد مجدد مو در نقطه مورد نظر شوند. ماینوکسیدیل یکی دیگر از این داروها است. این دارو بیشتر برای درمان کچلی و طاسی ارثی مورد استفاده قرار می گیرد. با این حال در برخی موارد جهت تحریک رشد مو در ریزش سکه ای نیز مورد استفاده قرار می گیرد.
2. تزریق کورتون
یکی دیگر از راه های درمانی استفاده از تزریق است. تزریق کورتیکواستروئید به داخل لکه های طاسی یکی از راه های موثر محسوب می شود. این روش صرفا برای موارد حاد مورد استفاده قرار می گیرد. تزریق معمولا هر چهار تا شش هفته یک بار تکرار میشود.
3. درمان های خوراکی
یکی دیگر از راه های درمانی برای رفع طاسی ناشی از ریزش سکه ای مو، استفاده از قرص های کورتونی است. در موارد شدید و پیشرفته، برای جلوگیری از پیشرفت بیماری و کنترل آن از قرص های کورتونی استفاده میشود. البته به دلیل عوارض شدیدی که مصرف کورتون دارد، استفاده از آن باید محدود و تحت نظر پزشک باشد. در این بین داروهایی هستند که از آن ها به عنوان داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی یاد میشود. داروهایی مانند متوترکسات و سیکلوسپورین در مواردی استفاده میشوند که بیماری به درمان مقاومت نشان میدهد.
4. درمان های طبیعی و مکمل
درمان‌های طبیعی یکی از کم عوارض ترین انواع درمان برای بهبود ریزش موی سکه ای هستند. استفاده از طب سنتی و گیاهان دارویی میتواند کمک کننده باشد. فرآورده برخی گیاهان مثل روغن سیاه دانه، روغن رزماری، عصاره سیر و پیاز به رشد مو کمک میکنند. البته لازم به ذکر است بدانید تاثیر این گیاهان از نظر علمی تایید نشده است. در کنار استفاده از این گیاهان، استفاده از مکمل های روی، آهن و ویتامین D نیز سبب رشد مو شده و در بهبود این بیماری نقش خواهند داشت.
استفاده از مکمل های تقویتی در کنار درمان های دارویی می تواند به رشد مجدد مو و تقویت فولیکول ها کمک کند. اگر به‌دنبال گزینه ای مؤثر هستید، بهترین مکمل‌ها را اینجا ببینید:
بهترین مکمل برای جلوگیری از ریزش مو
5. درمان های نوین و پیشرفته
برای درمان بیماری های خود ایمنی، درمان های نوین زیادی به وجود آمده اند که از اثرات خوبی برخوردار هستند. فتوتراپی یا نور درمانی نوعی از درمان نوین است که در آن از نور ماوراء بنفش یا لیزر کم انرژی برای تحریک رشد مو استفاده میشود. این روش روی بیماران زیادی تاثیر مثبت داشته است. تزریق PRP یا پلاسمای غنی از پلاکت به پوست سر نیز یکی دیگر از روش های مدرن و نوین برای غلبه بر ریزش مو سکه ای است. در این روش فولیکول های مو به طور مستقیم برای رشد تحریک میشوند.
مراقبت های روانی در کنار درمان دارویی
ریزش مو به ویژه در نواحی که قابل دیدن است و جنبه زیبایی دارد میتواند روی سلامت روان فرد نیز تاثیر منفی داشته باشد. بسیاری از افراد درگیر این بیماری با کاهش اعتماد به نفس و اضطراب مواجه میشوند. مراقبت های روانی در کنار درمان دارویی نقش مهمی در بهبود افراد دارند. برای این منظور می توان از کمک روانشناس یا روان پزشک بهره برد. افرادی که حساسیت زیادی روی این موضوع دارند، می توانند در زمان گذراندن دوره درمان از کلاه گیس، شال یا آرایش دائمی استفاده کنند.
آیا ریزش مو سکه ای قابل درمان کامل است؟
در برخی موارد بیماری تنها یکبار بروز میکند و پس از آن نیز به سرعت و بدون اقدام خاصی از بین می رود اما در برخی افراد ممکن است بیماری به سرعت بازگردد یا به حالت مزمن تبدیل شود. در حالت کلی میتوان گفت این بیماری درمان خاصی ندارد و نمیتوان آن را به صورت قطعی درمان نمود. البته این نکته به این معنی نیست که نمیتوان با آن مقابله کرد. بسیاری از بیماران با طی کردن مراحل درمان، نتایج مثبتی گرفته اند.
نتیجه گیری
ریزش مو سکه ای برای خیلی از افراد بیماری سختی محسوب میشود اما قابل کنترل و مدیریت خواهد بود. شناخت علائم در مراحل اولیه، مراجعه به پزشک متخصص و استفاده از روش های درمانی از راهکارهای بهبود و رفع مشکل هستند. در زمان بیماری باید توجه کنید که آرامش خود را حفظ نمایید.
برای کنترل بهتر بیماری میتوان از تغذیه سالم استفاده کرد و در کنار آن مراقبت از پوست و مو را در اولویت قرار داد. اگر شما یا عزیزانتان به ریزش مو سکه ای مواجه هستید، لازم نیست نگران باشید. درمان های متعددی برای کمک به شما و اطرافیانتان وجود دارد. بازگشت موها میتواند اعتماد به نفس از دست رفته را بازگردانی کند.
