آرتروز چیست و چگونه درمان می شود؟ علائم + راه های پیشگیری
آرتروز یکی از شایع ترین بیماری های مفصلی است که اغلب به آرامی و بی سروصدا آغاز میشود و به تدریج کیفیت زندگی فرد را تحت تأثیر قرار میدهد. درد، خشکی و محدودیت حرکتی ممکن است در ابتدا خفیف به نظر برسند، اما با گذر زمان میتوانند انجام ساده‌ترین فعالیت‌ها را هم دشوار کنند.
شناخت علائم اولیه و توجه به روش های پیشگیری، کلید مدیریت بهتر این بیماری است. اگر بدانید چه عواملی میتوانند خطر ابتلا به آرتروز را افزایش دهند و چگونه میتوان از آن جلوگیری کرد، میتوانید گام موثری برای حفظ سلامت مفاصل خود بردارید.
آرتروز چیست؟
آرتروز یا آرتریت به بیماری هایی گفته میشود که باعث التهاب در مفاصل و گاهی بافت های اطراف آن میشوند. این اصطلاح بیش از ۲۰۰ نوع مختلف از اختلالات عضلانی-اسکلتی، از جمله مشکلات مفصلی و بافت‌های همبند را در بر می‌گیرد.
بر اساس آمار مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری ها (CDC)، بیش از ۵۴ میلیون بزرگسال در آمریکا به نوعی از آرتروز یا بیماری های مرتبط با ستون فقرات مبتلا هستند. از این تعداد، حدود ۲۴ میلیون نفر به دلیل شدت بیماری با محدودیت هایی در فعالیت های روزمره روبرواند. اگرچه آرتروز اغلب در سالمندان دیده میشود، اما ممکن است افراد جوان تر و حتی کودکان نیز به آن دچار شوند.
تفاوت آرتروز و آرتریت چیست؟
آرتریت اصطلاحی کلی برای توصیف التهاب مفاصل است و با علائمی مانند درد، تورم، سفتی و گاهی داغ شدن مفاصل همراه است. این التهاب میتواند به دلایل مختلفی از جمله عفونت، آسیب دیدگی، بیماری های خودایمنی، اختلالات متابولیکی یا حتی فشار بیش از حد ناشی از وزن اتفاق بیفتد.
در مقابل، آرتروز نوعی خاص از آرتریت است که بیشتر با نام علمی «استئوآرتریت» شناخته میشود. آرتروز برخلاف برخی از انواع آرتریت، معمولا یک بیماری غیرالتهابی است و بیشتر به دلیل فرسایش و تخریب تدریجی غضروف مفاصل ایجاد میشود.
این تخریب ممکن است به مرور زمان، با افزایش سن یا در اثر استفاده بیش از حد از مفصل به وجود آید. نتیجه آن درد مزمن، سفتی و کاهش انعطاف پذیری مفصل درگیر است. به طور خلاصه میتوان گفت آرتریت یک واژه کلی برای بیماری های التهابی مفصلی است و آرتروز یکی از رایج ترین انواع آن به شمار میرود.
علائم آرتروز
علائم بیماری آرتروز شامل موارد زیر است:
• درد مفصل به ویژه هنگام حرکت یا پس از بیحرکتی
• خشکی مفصل مخصوصا در ابتدای صبح یا پس از استراحت
• تورم در ناحیه مفصل آسیب دیده
• محدود شدن دامنه حرکتی مفصل
• احساس گرما یا حساسیت در محل مفصل
• تحلیل رفتن عضلات اطراف مفصل
• شنیدن صدای تق‌تق یا ترک خوردگی هنگام حرکت مفصل
انواع آرتروز کدام است؟
آرتروز یکی از شایع ترین بیماری های مفصلی است که در اثر فرسایش تدریجی غضروف مفاصل ایجاد میشود و میتواند قسمت های مختلفی از بدن را تحت تأثیر قرار دهد. در ادامه با انواع آرتروز براساس محل درگیری در بدن آشنا میشویم:
آرتروز گردن (اسپوندیلوز گردنی)
آرتروز گردن به فرسودگی و تغییرات مرتبط با سن در مهره‌ها و دیسک‌های گردن گفته میشود. این بیماری معمولا در نتیجه افزایش سن، فشارهای مکرر یا آسیب‌دیدگی به وجود می‌آید.
بسیاری از افراد بالای ۶۰ سال بدون اینکه حتی متوجه شوند، درجاتی از این نوع آرتروز را دارند. علائم رایج آن شامل درد گردن، سفتی، کاهش دامنه حرکتی و در برخی موارد سردرد یا انتشار درد به شانه ها و بازوها است.
آرتروز زانو
در این نوع آرتروز، غضروف مفصل زانو به مرور زمان نازک شده یا از بین میرود. این غضروف به عنوان یک ضربه گیر عمل کرده و از سایش استخوان ها به هم جلوگیری میکند.
با از بین رفتن آن، استخوان ها روی یکدیگر ساییده میشوند و باعث درد، تورم و سفتی در زانو میگردد. این نوع آرتروز معمولا در افراد میانسال و سالمند دیده میشود و میتواند راه رفتن و بالا رفتن از پله ها را دشوار کند.
آرتروز انگشتان دست
این نوع آرتروز معمولا مفاصل انتهایی و میانی انگشتان را درگیر میکند و باعث خشکی، درد و کاهش حرکت انگشتان میشود.
اغلب، مفاصل بزرگ تر و کارکردی تر دست دچار درد و تورم میشوند و در موارد شدید ممکن است تغییر شکل مفاصل یا برآمدگی هایی به نام گره های بوشار و هبردن ایجاد شود.
آرتروز مفاصل دست
آرتروز دست بیشتر در ناحیه قاعده انگشت شست، مفاصل میانی و مفاصل نزدیک به نوک انگشتان اتفاق می افتد. فرد ممکن است احساس درد، ضعف، تورم یا کاهش قدرت در انجام کارهای روزمره مانند نوشتن یا باز کردن در بطری داشته باشد. گاهی فقط یک دست، به ویژه دست غالب (مانند دست راست در افراد راست دست)، درگیر میشود.
آرتروز پا
آرتروز پا می تواند هریک از بیش از ۳۰ مفصل موجود در پا و قوزک پا را درگیر کند. این مفاصل نقش حیاتی در تعادل، حرکت و تحمل وزن بدن دارند. آسیب دیدن غضروف های این نواحی باعث درد، سفتی، التهاب و مشکلاتی در راه رفتن یا ایستادن میشود.
افراد ممکن است احساس کنند که پای آن ها خشک یا دردناک شده و به راحتی نمیتوانند فعالیت های روزمره خود را انجام دهند.
آرتروز کمر
در این نوع، مفاصل بین مهره های ستون فقرات یا مفاصل ساکروایلیاک که در پایین ترین قسمت کمر قرار دارند، درگیر میشوند. فرسایش یا تحلیل غضروف بین مهره ها باعث درد پایین کمر، محدود شدن حرکت و گاهی انتشار درد به پاها میگردد.
دلایلی مانند بالا رفتن سن، وضعیت بد بدن، فشار مداوم یا حتی بیماری های خودایمنی میتوانند در بروز آرتروز کمر نقش داشته باشند.
آرتروز لگن
آرتروز لگن باعث تخریب غضروف هایی میشود که مفصل لگن را محافظت میکنند. این بیماری معمولا با درد در ناحیه لگن یا کشاله ران آغاز شده و به مرور باعث سفتی، محدودیت حرکت و اختلال در انجام فعالیت هایی مانند راه رفتن یا نشستن طولانی میشود.
آرتروز لگن یکی از دلایل رایج ناتوانی حرکتی در سالمندان است و در صورت عدم درمان مناسب، میتواند به جراحی تعویض مفصل منجر شود.
این بیماری در هر ناحیه ای از بدن که مفصلی وجود داشته باشد، میتواند بروز کند. تشخیص زود هنگام، درمان به موقع و اصلاح سبک زندگی، نقش مهمی در کنترل علائم و پیشگیری از پیشرفت آرتروز دارند.
عوامل خطر در ابتلا به بیماری آرتروز
عوامل مختلفی در بروز آرتروز نقش دارند که برخی از آن‌ها قابل پیشگیری یا کنترل هستند، اما بعضی دیگر به ویژگی های فردی و ژنتیکی مرتبط بوده و تغییرناپذیرند. شناخت این عوامل میتواند به پیشگیری یا کاهش سرعت پیشرفت بیماری کمک کند.
عوامل خطر غیرقابل تغییر آرتروز
برخی از فاکتورها در بروز آرتروز به شرایطی بستگی دارند که از کنترل ما خارج هستند، از جمله:
- جنسیت: آرتروز در زنان شیوع بیشتری دارد، به طوری که حدود ۶۰ درصد مبتلایان را خانم ها تشکیل میدهند.
- ژنتیک و وراثت: برخی بیماری های مفصلی مانند آرتریت روماتوئید، لوپوس و اسپوندیلیت آنکیلوزان با زمینه های ژنتیکی ارتباط دارند. در واقع اگر در خانواده سابقه این بیماری ها وجود داشته باشد، خطر ابتلا بیشتر خواهد بود.
عوامل خطر قابل پیشگیری یا کنترل
بعضی عوامل با اصلاح سبک زندگی یا مراقبت های پزشکی قابل کنترل هستند:
- آسیب دیدگی های مفصلی: جراحت هایی که در گذشته برای یک مفصل اتفاق افتاده اند، ممکن است در آینده زمینه ساز آرتروز همان ناحیه شوند.
- عفونت ها: برخی باکتری ها یا ویروس ها میتوانند باعث بروز عفونت در مفصل شده و در نهایت به التهاب و آسیب غضروف منجر شوند.
- شغل و فعالیت های تکراری: مشاغلی که با فشار مداوم روی مفاصل یا حرکات تکراری مانند زانو زدن یا چمباتمه زدن سروکار دارند، میتوانند خطر بروز آرتروز را افزایش دهند.
اگر با علائمی مانند درد مفاصل، خشکی یا محدودیت حرکتی مواجه هستید، مشورت با متخصص روماتولوژی توصیه میشود.
پیشگیری از آرتروز
برای پیشگیری از آرتروز، اگرچه نمیتوان عواملی مثل سن، ژنتیک یا جنسیت را تغییر داد، اما با رعایت برخی نکات ساده میتوان تا حد زیادی خطر ابتلا به این بیماری را کم کرد:
- مراقبت از بدن در فعالیت های روزمره و ورزشی: استفاده از کفش مناسب، انجام صحیح حرکات ورزشی و پرهیز از فشار بیش از حد به مفاصل، نقش مهمی در جلوگیری از آسیب های مفصلی دارد.
- کنترل وزن: اضافه وزن باعث افزایش فشار بر مفاصل، به خصوص زانو و لگن میشود. حفظ وزن متعادل کمک بزرگی به سلامت مفاصل میکند.
- رعایت رژیم غذایی سالم: مصرف میوه ها، سبزیجات، مواد غذایی حاوی آنتی اکسیدان و مواد ضدالتهاب در تقویت بافت مفصلی موثر است.
- داشتن خواب و استراحت کافی: بدن برای بازسازی و کاهش التهاب نیاز به خواب کافی و استراحت مناسب دارد.
- کنترل بیماری های زمینه‌ای مانند دیابت: تنظیم سطح قند خون، به ویژه در افراد دیابتی میتواند در کاهش التهاب و پیشگیری از آسیب به مفاصل موثر باشد.
روش های درمان آرتروز
اگر به دنبال درمان قطعی آرتروز هستید، باید بدانید که هدف اصلی درمان، کنترل درد، جلوگیری از پیشرفت بیماری، حفظ عملکرد مفاصل و بهبود کیفیت زندگی فرد است.
روش های درمانی شامل داروها، تغییر سبک زندگی، درمان های فیزیکی و در موارد خاص، جراحی میشود. داروهایی مانند تولمتین و نوروبین میتوانند نقش مؤثری در کنترل علائم داشته باشند.
درمان دارویی آرتروز
داروهای مختلفی بسته به نوع آرتروز تجویز میشوند. از مهم ترین داروها میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- داروهای مسکن مانند استامینوفن، ترامادول و داروهای مخدر مثل اکسی کدون و هیدروکودون
- داروهای ضد التهاب مانند دارو ایبوپروفن، ناپروکسن، ملوکسیکام و ایندومتاسین برای کاهش التهاب و درد آرتروز
- داروهای ضد روماتیسمی اصلاح کننده بیماری (DMARDs) مانند دارو متوترکسات و هیدروکسی کلروکین
- داروهای بیولوژیک مانند اتانرسپت و اینفلیکسیمب که به سیستم ایمنی هدفمند اثر میگذارند.
- کورتیکواستروئیدها برای کنترل التهاب شدید و سریع
- مصرف مکمل‌هایی مانند: گلوکزامین، کندرویتین، امگا-۳، ویتامین D و کلسیم
قرص گلوکزامین: با تقویت غضروف و کاهش التهاب مفاصل میتواند درد و خشکی ناشی از آرتروز، به‌ویژه آرتروز زانو، را کاهش دهد. این مکمل معمولاً روند تخریب مفصل را کند میکند، اما تأثیر آن در افراد مختلف متفاوت است. در ادامه چند مکمل گلوکزامین را به شما معرفی کرده ایم.
کندرویتین: با جذب آب و مواد مغذی به غضروف، به حفظ انعطاف پذیری و کاهش ساییدگی مفاصل کمک میکند. مصرف آن در کنار گلوکزامین میتواند درد آرتروز را کاهش داده و روند پیشرفت بیماری را کندتر کند.
در ادامه چند مکمل حاوی گلوکزآمین و کندرویتین را معرفی کرده ایم:
کپسول گلوکزآمین کندرویتین ام اس ام نیچرفیت
قرص گلوکزامین و کندرویتین نوتریمد
قرص گلوکزآمین و کندرویتین مکس فیشر فلکسان
امگا-۳: با خاصیت ضدالتهابی خود میتواند تورم و درد مفاصل را در بیماران مبتلا به آرتروز کاهش دهد. این اسید چرب به ویژه در آرتریت روماتوئید مؤثرتر بوده و به بهبود حرکت مفاصل کمک میکند. در ادامه چند مکمل حاوی امگا-3 را معرفی نمودیم.
کپسول نرم ژلاتینی امگا 3 ویواتیون
کپسول روغن ماهی امگا 3 فرمولیتد ساینسز بدون جیوه
ویتامین D: با تقویت جذب کلسیم و حفظ سلامت استخوان ها نقش مهمی در پیشگیری از پیشرفت آرتروز دارد. کمبود آن ممکن است با افزایش التهاب و کاهش تراکم استخوان، شدت علائم آرتروز را بیشتر کند.
کپسول ژلاتینی ویتامین D3 دی ویژل
قرص ویتامین D3 4000 واحد یوروویتال
قرص اولترا ویتامین D3 ویتابیوتیکس
مکمل کلسیم: به تقویت استخوان ها و جلوگیری از تحلیل رفتن آن ها در بیماران مبتلا به آرتروز کمک میکند. مصرف منظم آن، به ویژه همراه با ویتامین D، میتواند از تشدید درد و ضعف مفاصل جلوگیری کند. برای مشاهده مکمل‌های کلسیم میتوانید روی این لینک کلیک کنید: بهترین مکمل کلسیم
درمان های غیردارویی آرتروز
در کنار داروها، برخی روش ها بدون دارو نیز میتوانند مؤثر باشند:
- رژیم غذایی مناسب: استفاده از غذاهای سرشار از امگا-۳، آنتی اکسیدان و ضد التهاب مانند ماهی، سبزیجات، دانه ها و روغن زیتون و مصرف مواد غذایی حاوی سولانین مثل گوجه فرنگی ممکن است برخی افراد را حساس کند.
- درمان فیزیکی: شامل فیزیوتراپی، ماساژ درمانی، آب درمانی و کاردرمانی برای کاهش خشکی مفاصل و افزایش دامنه حرکت
- سبک زندگی و خودمراقبتی: استراحت کافی، فعالیت بدنی منظم، ترک سیگار، کاهش استرس مفصلی، خواب مناسب، استفاده از تکنیک های صحیح در حمل اشیاء و مراجعه منظم به پزشک
درمان آرتروز زانو
درمان های رایج آرتروز زانو شامل موارد زیر است:
- جراحی تعویض مفصل زانو که روش قطعی برای درمان در مراحل پیشرفته است.
- کمپرس سرد و گرم که برای کاهش درد و التهاب استفاده میشود.
- فیزیوتراپی و توان بخشی که در مراحل ابتدایی بیماری موثر است.
- ماساژ درمانی، تزریق کورتیکواستروئید، تزریق هیالورونیک اسید و PRP برای کاهش درد و بهبود عملکرد مفصل پیشنهاد میشود.
- داروهای خوراکی مانند ایبوپروفن، ناپروکسن و سایر مسکن های غیراستروئیدی
- ورزش های خانگی مثل دوچرخه سواری ثابت، پیاده روی ملایم و تمرینات کششی و تقویتی
درمان آرتروز گردن
برای درمان آرتروز گردن این گزینه ها کاربرد دارند:
• استراحت و استفاده از گردنبند طبی در مراحل ابتدایی
• داروهای مسکن و ضد التهاب برای کنترل درد
• فیزیوتراپی و تمرینات گردن شامل حرکات کششی ساده برای تقویت عضلات گردن
• درمان جراحی در موارد شدید و پیشرفته که درمان های دیگر پاسخگو نباشند.
ورزش پیشنهادی برای آرتروز
روی صندلی بنشینید، سر را آرام به سمت راست و سپس چپ خم کنید و هربار ۵ تا ۱۰ ثانیه نگه دارید. این تمرین ساده را میتوانید چند بار در روز انجام دهید تا آرتروز گردن شما بهتر شود.
نتیجه گیری: مراقبت از مفاصل؛ سرمایه گذاری برای آینده ای بدون درد
آرتروز بیماری نیست که یک شبه به وجود بیاید، اما میتواند به مرور زمان زندگی روزمره تان را مختل کند. تشخیص زودهنگام علائم، کنترل فاکتورهای خطر و رعایت نکات ساده ای مثل تغذیه مناسب، حفظ وزن متعادل و مراقبت از مفاصل در فعالیت های روزانه، میتواند نقش بزرگی در پیشگیری و کاهش شدت این بیماری داشته باشد.
به خاطر داشته باشید که سلامت مفاصل، بخشی مهم از کیفیت زندگی شماست و بی توجهی به آن، هزینه ای سنگین به همراه دارد. برای آشنایی با راهکارهای درمانی و تهیه محصولات مرتبط با سلامت مفاصل، می توانید از وب سایت هلثی دارو کمک بگیرید و از خدمات مشاوره و محصولات تخصصی ما بهره مند شوید.
