دیابت و کنترل قندخون

انواع دیابت

دو نوع اصلی دیابت وجود دارد: دیابت نوع 1 و دیابت نوع 2.

دیابت نوع 1

این نوع دیابت به عنوان یک واکنش خودایمنی محسوب می‌شود که در آن بدن به سلول‌های پانکراس که انسولین تولید می‌کنند، حمله می‌کند. دیابت نوع 1 معمولاً در کودکان و بزرگسالان جوان تشخیص داده می‌شود و نیازمند مصرف روزانه انسولین تزریقی است.

دیابت نوع 2

دیابت نوع 2 معمولاً در بزرگسالان توسعه می‌یابد، اگرچه ممکن است در هر سنی تشخیص داده شود. در این نوع دیابت، بدن به سادگی انسولین کافی تولید نمی‌کند یا به طور مؤثر از آن استفاده نمی‌کند. دیابت نوع 2 معمولاً با رژیم غذایی سالم و سبک زندگی فعال قابل پیشگیری است، زیرا چاقی مهم‌ترین عامل خطر برای دیابت نوع 2 است. در واقع، تحقیقات نشان داده‌اند که زنانی که شاخص توده بدنی (BMI) آنها 30 کیلوگرم در متر مربع است نسبت به زنانی که وزن نرمال دارند ، 28 برابر بیشتر در معرض خطر ابتلا به دیابت نوع 2 هستند.

یکی از مشکلاتی که به‌ تدریج و زیر پوستی در زندگی بروز میکند مقاومت به انسولین است. این عارضه زمینه را برای ابتلا به پیش دیابت و دیابت نوع ۲ و بیماری های دیگر مهیا میکند.

دیابت نوع دو از چه سنی آغاز می‌شود؟

هرچند دیابت تیپ ۲ به‌ نسبت نوع یک از سن بالاتری شروع می‌شود، اما احتمال ابتلای کودکان به تیپ دو هم وجود دارد.

در گذشته دیابت نوع ۲ بیشتر در افراد مسن شایع بود، اما با تغییر سبک زندگی و عادات نامناسب زندگی مدرن، سن ابتلا به این بیماری پایین‌تر آمده است و شاهد بروز بیشتر آن در میان جوانان هستیم.

ابتلا به دیابت نوع دو در بیشتر افراد از ۳۰ سالگی شروع می‌شود، اما بازهم به‌خاطر همان تغییراتی که در نوع زندگی و سبک غذایی افراد به ‌وجود آمده است سن ابتلا به دیابت نوع ۲ تا ۱۵ سالگی هم پایین آمده است.

عوامل خطر ابتلا به دیابت نوع دو

عوامل مختلفی هستند که ریسک ابتلا به دیابت بزرگسالان را چندبرابر می‌کنند. با توجه به اینکه علائم دیابت نوع ۲ همیشه مشخص نیستند، باید همیشه حواستان به ریسک فاکتورها یا عوامل خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ باشد که شامل این موارد می‌شوند:

• افراد سفید پوست بالای ۴۰ سال یا افراد بالای ۲۵ سال اهالی کارائیب، آفریقایی‌های سیاه پوست یا اهالی جنوب آسیا مثل هند، پاکستان یا بنگلادش بیشتر در معرض ابتلا به دیابت شیرین غیروابسته به انسولین هستند.
• افرادی که چاقی یا اضافه وزن شدید دارند.
• افرادی که چربی دور شکم زیاد دارند (چاقی شکمی).
• نژاد و قومیت هم از دیگر عوامل خطر ابتلا به این بیماری به‌ شمار می‌آید.
• وجود پدر، مادر، خواهر یا برادر مبتلا به دیابت در خانواده، ریسک ابتلا را چندبرابر می‌کند.
• افرادی که سابقه بیماری فشار خون، حمله قلبی یا سکته مغزی، دیابت بارداری یا بیماری‌های روانی شدید دارند بیشتر در معرض ابتلا به دیابت تیپ ۲ هستند.
• افرادی که پیش دیابت دارند یا میزان قند خونشان کمی بالا است.
• افرادی که فعالیت ورزشی‌شان کمتر از ۳ بار در هفته است.
• خانم‌هایی که سندروم تخمدان پلی‌کیستیک دارند.

عوارض دیابت نوع دو

• مشکلات گوارشی مثل گاستروپارزی
• مشکلات بینایی مثل رتینوپاتی مرتبط با دیابت
• مشکلات پا از جمله زخم پای دیابتی روی کف و ساق پا
• بیماری لثه و دهان
• مشکلات شنوایی
• بیماری قلبی
• بیماری کلیوی
• مشکلات کبدی ازجمله بیماری کبد چرب غیرالکلی
• نوروپاتی محیطی (آسیب عصبی)
• اختلال جنسی
• مشکلات پوستی
• سکته مغزی
• عفونت دستگاه ادراری و عفونت مثانه

غربالگری دیابت نوع دو

همه افرادی که شاخص توده بدنی بالاتر از ۲۵ دارند و افراد بالای 35 سال بهتر است مرتبا آزمایش قند خون بدهند.
اگر آزمایش خون مشکلی نداشت، می‌توانید هر سه سال یکبار تست غربالگری بدهید، اما افرادی که پیش دیابت یا علائم دیابت دارند باید سالانه آزمایش خون بدهند.

چگونه دیابت نوع دو را درمان کنیم

• رژیم غذایی سالم خوری
• انجام فعالیت‌های ورزشی به ‌صورت منظم جهت حفظ تناسب اندام و وزن مناسب
• مصرف دارو
• جراحی لاغری در افرادی که چاقی مفرط دارند.
• سنجش منظم میزان قند خون
• کنترل فشار خون با حذف دخانیات، ورزش منظم و رژیم غذایی سالم، و مصرف داروهای فشار خون
• کنترل کلسترول خون با مصرف غذاهایی که چربی اشباع‌شده، روغن ترانس، نمک و شکر کمتری دارند.
• پزشک متخصص می‌تواند برای پایین آوردن میزان کلسترول خون، داروی استاتین تجویز کند.

آیا دیابت نوع دو ارثی است؟

دیابت تیپ ۲ الگوی ارثی مشخصی ندارد، هرچند که وجود فرد مبتلا به دیابت نوع دو در اقوام درجه یک مثل پدر یا مادر، خواهر یا برادر می‌تواند ریسک ابتلا به بیماری را چندبرابر کند.
در واقع دیابت نوع دو ترکیبی از فاکتورهای محیطی و ژنتیکی (ارثی) است. اگر در خانواده‌ای مادر مبتلا به دیابت باشد احتمال ابتلای فرزندان به دیابت نوع دو بسیار بیشتر از حالتی است که پدر مبتلا به این بیماری باشد.

آیا می‌توان از دیابت پیشگیری کرد؟

با پیگیری روش‌های سالم برای زندگی می‌توان بروز دیابت را حداقل ۱۱ سال به‌ تاخیر انداخت و حتی در۲۰ درصد موارد از بروز آن جلوگیری کرد.

مداخلات موثر در روش زندگی شامل کاهش وزن (حداقل تا ۷ درصد) از وزن اولیه فرد با استفاده از رژیم غذایی سالم (کم چربی و کم کالری) و فعالیت بدنی با شدت متوسط (حداقل ۱۵۰ دقیقه در هفته) است.

راه های پیشگیری از دیابت نوع دو

می‌توان از ابتلا به دیابت نوع دو پیشگیری کرد یا وقوع آن را به تاخیر انداخت:

• رژیم غذایی سالم‌خواری
• ورزش منظم
• کاهش وزن
• غربالگری دیابت به صورت دوره‌ای منظم و تست‌های غربالگری.
• رژیم غذایی سرشار از فیبر و سبزیجات، عدم مصرف سیگار و الکل، کاهش استرس ومصرف پروبیوتیک

تفاوت علائم دیابت نوع یک و دو

هر دو نوع دیابت، علائم تقریبا یکسانی نشان می‌دهند.
در دیابت نوع ۱، بیمار احساس تهوع و استفراغ هم دارد که به‌دلیل کمبود انرژی در بدن و سوزاندن چربی‌ها است.
علائم دیابت نوع ۲، علاوه بر مواردی که گفتیم، گاهی به‌صورت عفونت‌های قارچی نیز خود را نشان می‌دهد. این عفونت‌ها بیشتر در قسمت‌های مرطوب بدن مانند زیر سینه‌ها، بین انگشتان دست و پا، یا در قسمت آلت تناسلی افراد دیده می‌شود. به‌علاوه افراد مبتلا به نوع ۲ دیابت، از احساس سوزن سوزن شدن در دست و پای خود شکایت دارند.

نقش پروبیوتیک در دیابت

با توجه به اثر ماست پروبیوتیک در کاهش قند خون ناشتا در بیماران مبتلا به دیابت نوع 2, مصرف پروبیوتیک ها را به عنوان درمان کمکی می‌توان توصیه نمود.

مصرف مکمل پروبیوتیک، از طریق کاهش سطوح گلوگز خون و مقاومت انسولینی، می­‌تواند به کنترل دیابت کمک کند.

• توصیه می‌شود که یک مکمل پروبیوتیک را با اطلاعات زیر که روی برچسب درج شده، انتخاب کنند:
  گونه های خاصی از باکتری در مکمل پروبیوتیک وجود داشته باشد.
• حداقل 1 بیلیون واحد تشکیل دهنده کلونی در مکمل پروبیوتیک وجود داشته باشد (این عدد، تعداد باکتری های زنده در یک دوز مکمل پروبیوتیک است)
• یک برند مشهور از مکمل پروبیوتیک را با فرایندهای ساخت و کیفیت بالا انتخاب کنید:مثلا BioDiab