قرص کلاژن
کلاژن یکی از مهم ترین پروتئین های بدن است که نقش کلیدی در حفظ سلامت پوست، مو، ناخن ها و مفاصل دارد. این پروتئین به طور طبیعی در بدن تولید می شود، اما با افزایش سن، میزان تولید آن کاهش می یابد که میتواند منجر به چین و چروک، افتادگی پوست و ضعف مفاصل شود.
قرص کلاژن یکی از بهترین راهکارها برای جبران این کمبود است. این مکمل با تأمین اسیدهای آمینه ضروری، به تقویت ساختار پوست کمک کرده و از پیری زودرس جلوگیری می کند. همچنین، مصرف منظم آن می تواند درد مفاصل را کاهش داده و انعطاف پذیری غضروف ها را بهبود ببخشد.
پروتئین ها از آمینو اسیدها ساخته می شوند. آمینو اسیدهای اصلی که کلاژن را تشکیل میدهند شامل پرولین، گلیسین و هیدروکسی پرولین هستند. این آمینو اسیدها به یکدیگر متصل می شوند و رشته های پروتئینی را در ساختاری سه گانه به نام هلیکس تشکیل می دهند. بدن شما همچنین به میزان مناسب ویتامین C، روی، مس و منگنز برای ساخت این ساختار سه گانه نیاز دارد.
مکمل پودر یا قرص کلاژن چیست؟
مکمل های کلاژن محصولاتی هستند که برای تقویت پوست، مو، ناخن، مفاصل و استخوان ها مورد استفاده قرار می گیرند. این مکمل ها حاوی پروتئین کلاژن یا مشتقات آن هستند که در بدن نقش مهمی در حفظ ساختار بافت ها ایفا می کند. مکمل های کلاژن به صورت قرص، کپسول و یا پودر در بازار موجود هستند.
قرص کلاژن چه کاری انجام می دهد؟
نقش اصلی کلاژن فراهم کردن ساختار، استحکام و حمایت در سراسر بدن است.
نقش های خاص کلاژن عبارتند از:
- کمک به تشکیل فیبروبلاست ها در لایه درمیس (لایه میانه پوست)، که به رشد سلول های جدید کمک می کند.
- نقش در جایگزینی سلول های مرده پوست.
- ایجاد پوشش محافظ برای ارگان های بدن.
- فراهم کردن ساختار، استحکام و خاصیت ارتجاعی برای پوست.
- کمک به لخته شدن خون.
آیا انواع مختلفی از محصولات کلاژن وجود دارد؟
حدود ۲۸ نوع مختلف کلاژن شناسایی شده است. این انواع با توجه به نحوه سازمان دهی مولکول ها، اجزای سلولی که به آن ها افزوده می شود و محل استفاده کلاژن در بدن شما متفاوت هستند. تمام رشته های کلاژن حداقل یک ساختار هلیکس سه گانه دارند.
پنج نوع اصلی کلاژن و عملکردهای آن ها عبارتند از:
- نوع I: این نوع ۹۰٪ از کلاژن بدن شما را تشکیل می دهد. نوع I به صورت متراکم و فشرده است و برای فراهم کردن ساختار پوست، استخوان ها، تاندون ها و رباط ها استفاده می شود.
- نوع II: این نوع در غضروف الاستیک یافت می شود که از مفاصل حمایت می کند.
- نوع III: این نوع در عضلات، شریان ها و ارگان ها یافت می شود.
- نوع IV: این نوع در لایه های پوست شما یافت می شود.
- نوع V: این نوع در قرنیه چشم، برخی لایه های پوست، مو و بافت جفت یافت می شود.
وقتی که پیر می شویم چه اتفاقی برای کلاژن بدن می افتد ؟
بدن شما با افزایش سن، تولید کلاژن کمتری دارد و کلاژن موجود نیز با سرعت بیشتری تجزیه می شود. همچنین کیفیت کلاژن تولیدی پایین تر از زمانی است که جوان تر بودید. زنان و افرادی که به عنوان جنسیت مؤنث در بدو تولد شناخته شده اند (AFAB) پس از یائسگی کاهش قابل توجهی در تولید کلاژن تجربه می کنند. این طبیعی است که همه افراد پس از ۶۰ سالگی کاهش تولید کلاژن را تجربه کنند.
معرفی انواع محصولات کلاژن
کلاژن یکی از ضروری ترین پروتئین های بدن است که نقش مهمی در سلامت پوست، مو، ناخن و مفاصل ایفا می کند. امروزه محصولات متنوعی برای تأمین کلاژن مورد نیاز بدن تولید شده اند که هرکدام ویژگی ها و کاربردهای خاص خود را دارند. در ادامه با انواع این فرآورده ها آشنا می شوید.
قرص کلاژن
یکی از پرمصرف ترین و محبوب ترین اشکال مکمل های کلاژن، قرص کلاژن است. این محصول به دلیل دوز دقیق و مصرف آسان، انتخابی ایده آل برای بسیاری از افراد محسوب می شود.
کپسول کلاژن
کپسول های کلاژن نیز عملکردی مشابه قرص دارند، اما ممکن است برای افرادی که مشکل بلع دارند، مصرف آن ها دشوارتر باشد.
پودر کلاژن
این نوع مکمل بیشتر در بین ورزشکاران و افرادی که به سلامت مفاصل و پوست خود اهمیت می دهند، رایج است. پودر کلاژن را می توان به راحتی در نوشیدنی ها و اسموتی ها حل کرد.
قطره کلاژن
این نوع مکمل نسبت به سایر اشکال کلاژن کمتر مورد استفاده قرار می گیرد، اما همچنان به عنوان یکی از روش های تأمین این پروتئین در بازار موجود است.
کرم کلاژن
برای کسانی که به دنبال استفاده موضعی از کلاژن هستند، کرم های حاوی کلاژن گزینه ای مناسب محسوب می شوند. این محصولات به آسانی قابل استفاده اند و به آبرسانی و تقویت پوست کمک میکنند.
کلاژن ساشه ای
این محصول در بسته بندی های تک نفره ارائه می شود و برای مصرف روزانه بسیار کاربردی است. کافی است محتوای ساشه را در آب یا آب میوه حل کرده و میل کنید.
با توجه به تنوع اشکال فرآورده های کلاژن، هر فرد می تواند بر اساس نیاز و راحتی مصرف، بهترین گزینه را برای خود انتخاب کند.
آیا میتوانم متوجه شوم که سطح کلاژن بدنم در حال کاهش است؟
کلاژن قابل اندازه گیری نیست، اما علائم و نشانه هایی وجود دارد که نشان می دهند سطح کلاژن شما در حال کاهش است. این علائم و نشانه ها عبارتند از:
- پوست چین و چروک، شل یا افتاده.
- فرو رفتگی در اطراف چشم ها و صورت.
- عضلات کوچک تر و ضعیف تر میشوند و احساس دردهای عضلانی.
- تاندون ها و رباط های سفت تر و انعطاف پذیری کمتر.
- درد مفاصل یا آرتروز به دلیل فرسایش غضروف.
- از دست دادن توانایی حرکت به دلیل آسیب یا سفتی مفاصل.
- مشکلات گوارشی به دلیل نازک شدن پوشش دستگاه گوارش.
- مشکلات در جریان خون.
رژیم غذایی برای افزایش کلاژن طبیعی
- غذاهای غنی از پروتئین: مصرف منابع پروتئینی مانند گوشت، تخم مرغ، حبوبات و ماهی به تأمین اسیدهای آمینه ضروری برای سنتز کلاژن کمک می کند.
- غذاهای سرشار از ویتامین C: میوه هایی مانند مرکبات، توت ها، پاپایا و همچنین سبزیجات برگ سبز، نقش موثری در افزایش تولید طبیعی کلاژن دارند.
- غذاهای حاوی گوگرد: مواد غذایی مانند سیر، پیاز، موز و گوشت اردک، با داشتن گوگرد، در فرایند تولید کلاژن طبیعی مؤثر هستند.
- آبگوشت استخوان: این ماده غذایی سرشار از کلاژن و مواد معدنی است و مصرف آن میتواند به تقویت سطح کلاژن طبیعی در بدن کمک کند.
مراقبت از پوست با تقویت کلاژن طبیعی
- آبرسانی: نوشیدن مقدار کافی آب در طول روز و استفاده از محصولات مرطوب کننده باعث حفظ رطوبت و تقویت عملکرد کلاژن پوست می شود.
- محافظت در برابر نور خورشید: استفاده از کرم ضدآفتاب به طور منظم، از آسیب اشعه UV به پوست جلوگیری کرده و مانع تجزیه کلاژن می شود.
- ماساژ و محصولات کلاژن ساز: ماساژ ملایم پوست همراه با استفاده از کرم ها و سرم های تحریک کننده تولید کلاژن، می تواند به بهبود قوام و شادابی پوست کمک کند.
چه عادات سبک زندگی باعث آسیب به کلاژن می شوند؟
برای کاهش خطر آسیب به کلاژن، از این عوامل که می توانند سطح کلاژن بدن شما را کاهش دهند پرهیز کنید.
- سیگار کشیدن: سیگار کشیدن تولید کلاژن را کاهش می دهد. این عمل به کلاژن و الاستین آسیب می زند که باعث بروز چین و چروک و کندی فرآیند بهبود زخم ها می شود. نیکوتین باعث تنگ شدن رگ های خونی نزدیک به سطح پوست می شود که در نتیجه اکسیژن و مواد مغذی به درستی به پوست منتقل نمی شوند.
- مصرف زیاد شکر و کربوهیدرات های تصفیه شده: شکر به پروتئین ها متصل می شود و ترکیباتی به نام محصولات نهایی گلیکاسیون پیشرفته (AGEs) می سازد. این مولکول ها به پروتئین های مجاور آسیب می زنند و باعث می شوند که کلاژن ضعیف، خشک و شکننده شود.
- قرار گرفتن در معرض نور فرابنفش (UV): تابش زیاد خورشید تولید کلاژن را کاهش می دهد و باعث می شود کلاژن سریع تر تجزیه شود. نور فرابنفش باعث بروز چین و چروک ها می شود. از قرار گرفتن زیاد در معرض آفتاب خودداری کنید و همیشه از کرم ضد آفتاب (با SPF 30 یا بالاتر) هنگام بیرون رفتن استفاده کنید.
بیماری ها و عوامل دیگری که به کلاژن آسیب می زنند
- بیماری های خود ایمنی: بیماری های خودایمنی (جایی که سیستم ایمنی بدن به بافت های خود حمله می کند) می توانند به کلاژن آسیب برسانند. بیماری هایی مانند آرتریت روماتوئید، لوپوس، درماتومیوزیت و اسکلرودرما از بیماری های خودایمنی بافت همبند هستند که به کلاژن آسیب میزنند.
- جهش های ژنتیکی: جهش های ژنتیکی می توانند به کلاژن آسیب بزنند. خطاهای ساخت کلاژن منجر به بیماری هایی مانند سندرم ایهلرز-دانلوس و استئوژنز ایمپرفکتا می شود.
- پیری طبیعی: با افزایش سن، سطح کلاژن به طور طبیعی کاهش می یابد.
چه کارهایی می توانم برای کاهش از دست دادن کلاژن پوست و کند کردن علائم پیری انجام دهم؟
- استفاده از ضد آفتاب: برای کند کردن اثرات پیری پوست، هر روز از ضد آفتاب استفاده کنید. تابش نور فرابنفش (UV) به کلاژن آسیب می زند. از محصولات با SPF 30 یا بالاتر استفاده کنید. هنگام بیرون رفتن از کلاه لبه دار، عینک آفتابی با حفاظت UV و پیراهن و شلوار بلند سبک استفاده کنید. برای محافظت بیشتر، به دنبال لباس هایی با برچسب «محافظت در برابر اشعه فرابنفش» (UPF) بگردید. از برنزه کردن پوست پرهیز کنید.
- رژیم غذایی متعادل: یک رژیم غذایی متعادل مانند رژیم مدیترانه ای، که مملو از سبزیجات، حبوبات، غلات کامل، آجیل و میوه ها است و مقادیر متوسطی از غذاهای دریایی، گوشت، مرغ، لبنیات و تخم مرغ در آن گنجانده شده باشد میتواند به روند کلاژن سازی در بدن کمک کند.
آیا خوردن غذاهای غنی از کلاژن سطح کلاژن بدن را افزایش می دهد؟
کلاژن نمی تواند به‌صورت کامل توسط بدن شما جذب شود. بدن شما پروتئین های کلاژن را که می خورید تجزیه کرده و به آمینو اسیدها تبدیل می کند. بنابراین، خوردن غذاهای غنی از کلاژن به طور مستقیم منجر به افزایش سطح کلاژن در بدن شما نمی شود.
با این حال، بسیاری از غذاهایی که مواد اولیه مورد نیاز برای تولید کلاژن را فراهم می کنند، می توانند بخشی از یک رژیم غذایی سالم باشند. این غذاها حاوی آمینو اسیدهای پرولین و گلیسین هستند. ویتامین C، روی و مس نیز برای فرآیند تولید کلاژن ضروری هستند. غذاهایی که این آمینو اسیدها، ویتامین ها و مواد معدنی را دارند، شامل موارد زیر هستند:
- ویتامین C: ویتامین C در مرکبات (مانند پرتقال)، توت فرنگی، فلفل دلمه ای، بروکلی، جوانه های بروکسل و سیب زمینی یافت می شود.
- پرولین: پرولین در قارچ ها، کلم، مارچوبه، بادام زمینی، گندم، ماهی، سفیده تخم مرغ و گوشت یافت می شود.
- گلیسین: گلیسین در گوشت قرمز، بوقلمون، مرغ، پوست خوک، بادام زمینی و گرانولا یافت می شود.
- مس: مس در جگر، خرچنگ، صدف، قارچ های شیتاکه، مغزها و دانه ها، سبزیجات برگ سبز، توفو و شکلات تیره یافت می شود.
- روی: روی در صدف، گوشت قرمز، مرغ، خوک، حبوبات، نخود فرنگی، مغزها، بروکلی، سبزیجات برگ سبز، غلات کامل و محصولات لبنی یافت می شود.
پپتیدهای کلاژن چیستند؟
پپتیدهای کلاژن قطعات کوچک کلاژن حیوانی هستند. کلاژن نمی تواند به صورت کامل جذب شود و باید به پپتیدها یا آمینو اسیدهای کوچکتر تجزیه شود. مکمل های خوراکی کلاژن به صورت قرص یا پودر موجود هستند و معمولاً حاوی دو یا سه آمینو اسید هستند. این مکمل ها به عنوان پپتیدهای کلاژن یا کلاژن هیدرولیز شده فروخته می شوند. پپتیدهای کلاژن از طریق دستگاه گوارش جذب می شوند.
مکمل کلاژن تا چه حد اثر بخشی دارد؟
میزان اثربخشی مکمل کلاژن به عوامل مختلفی مانند کیفیت محصول، نحوه مصرف و نیاز بدن فرد بستگی دارد. تحقیقات نشان داده اند که مکمل های کلاژن می توانند فوایدی زیادی برای پوست، مو، ناخن، مفاصل و سلامت کلی بدن داشته باشند، اما میزان این اثرات ممکن است برای هر فرد متفاوت باشد.
اثر بخشی مکمل کلاژن برای پوست
مطالعات نشان داده اند که مصرف منظم مکمل کلاژن می تواند باعث افزایش آبرسانی، کاهش چین و چروک و بهبود خاصیت ارتجاعی پوست شود.
اثر بخشی مکمل کلاژن معمولاً بعد از 4 تا 12 هفته مصرف مداوم در پوست قابل مشاهده است.
اثر بخشی مکمل کلاژن برای مو و ناخن
کلاژن با تقویت فولیکول های مو ممکن است به کاهش ریزش مو و افزایش ضخامت آن کمک کند.
همچنین مصرف مکمل کلاژن می تواند شکنندگی ناخن ها را کاهش داده و به رشد سریع تر آن ها کمک کند.
اثر مکمل کلاژن بر مفاصل و غضروف
مصرف کلاژن نوع II برای کاهش درد مفاصل، به ویژه در افرادی که از آرتروز یا التهاب مفاصل رنج می برند، مفید است.
معمولاً اثرات مصرف کلاژن در کاهش درد مفاصل طی 3 تا 6 ماه گزارش شده است.
اثر مکمل کلاژن بر استخوان ها و عضلات
کلاژن به حفظ استحکام استخوان ها کمک کرده و در حفظ و رشد توده عضلانی نقش دارد، به خصوص در افراد مسن.
اثر مصرف مکمل کلاژن بر سلامت عمومی
کلاژن به بهبود سلامت گوارش و تقویت سیستم ایمنی نیز کمک می کند، اگرچه شواهد علمی برای این ادعاها محدودتر هستند و به تحقیقات بیشتری در این زمینه نیاز داریم.
نتیجه گیری
مکمل کلاژن می تواند تاثیر مثبتی بر سلامت پوست، مو، ناخن و مفاصل داشته باشد، اما این تاثیرات معمولا تدریجی هستند و برای نتیجه بهتر باید مکمل کلاژن با رژیم غذایی سالم که حاوی منابع کلاژن باشد را با سبک زندگی مناسب ترکیب کنید.
