همه چیز در مورد تبخال تناسلی | علت، تشخیص و درمان

یکی از شایع‌ ترین بیماری‌ ها و عفونت‌ های مقاربتی ویروسی، تبخال تناسلی است. این بیماری توسط ویروس هرپس سیمپلکس یا همان HSV ایجاد میشود و میتواند تاثیرات جسمی و روحی ویرانگری را بر روی افراد داشته باشد. در این مقاله قصد داریم به صورت جامع به این بیماری بپردازیم و مواردی از جمله علل، علائم، روش‌ های تشخیص، درمان و پیشگیری را بررسی کنیم. برای بهر‌مندی از اطلاعات ارائه شده با ما همراه باشید.

تبخال تناسلی چیست؟

تبخال ناحیه تناسلی یک عفونت ویروسی بوده که بسیار هم شایع است. این بیماری عمدتا توسط دو نوع ویروس سیمپلکس ایجاد میشود که به آن‌ها HSV نوع یک و نوع دو گفته میشود.

• HSV-1: این ویروس باعث به وجود آمدن تبخال تناسلی در دهان میشود. البته این موضوع به معنی آن نیست که فقط ناحیه دهان هدف این ویروس است، بلکه HSV-1 میتواند ناحیه تناسلی را نیز آلوده کند.
• HSV-2: این ویروس برخلاف نوع اول فقط ناحیه تناسلی را هدف قرار میدهد. یعنی به صورت عمده HSV-2 سبب تبخال ناحیه تناسلی در بدن افراد میشود. HSV-2 به محض ورود به بدن در بافت سلول‌ های عصبی پنهان میشود و میتواند به صورت دوره‌ ای فعال شده و علائم خود را آشکار کند. در اغلب مواقع این ویروس به خودی خود پس از چند روز محو میشود.

بنا به تعریف سایت my.clevelandclinic تبخال تناسلی یک عفونت شایع است که باعث ایجاد زخم یا تاول در ناحیه تناسلی شما میشود. ویروس هرپس سیمپلکس (HSV-1 و HSV-2) باعث ایجاد آن میگردد. اگرچه درمانی برای تبخال وجود ندارد، اما راه‌ هایی برای جلوگیری از شیوع آن وجود خواهد داشت. داشتن رابطه‌ جنسی ایمن، کلید پیشگیری از ابتلا به تبخال تناسلی است.

تبخال تناسلی چه علائمی دارد؟

علائم تبخال مقاربتی میتواند متفاوت بوده و حتی در برخی افراد نیز اصلا علائمی بروز نکند. برخی از پرتکرارترین علائم عود تبخال تناسلی به شرح زیر است.

تاول‌ های دردناک در ناحیه تناسلی، مقعد یا دهان

یکی از اولین نشانه‌ های وجود ویروس HSV در بدن، بروز تاول‌ های کوچک و دردناک است. این تاول‌ ها در موارد سطحی کم تعداد و کوچک هستند اما در موارد پیشرفته‌ تر بیماری، تاول‌ ها در زمان بروز پرتعداد و بزرگتر هستند. در اغلب مواقع محل مشاهده این تاول‌ ها ناحیه تناسلی، مقعد و اطراف دهان است.

خارش یا سوزش در ناحیه مبتلا

یکی دیگر از علائم برای پی بردن به وجود دیروس HSV در بدن، ایجاد سوزش و یا خارش در ناحیه خاصی از بدن (معمولا ناحیه تناسلی) است. عموما با دست زدن به آن ناحیه خارش بیشتر میشود.

درد هنگام ادرار

درد یا سوزش هنگام ادرار نشان دهنده وجود عفونت است. در چنین شرایط یکی از اولین مواردی که ذهن فرد یا پزشک را به خود مشغول میکند، احتمال ایجاد تبخال ناحیه تناسلی است.

ترشحات غیرطبیعی

در برخی موارد ممکن است ناحیه آلوده به ویروس از خود ترشحاتی را برون‌ ریزی کند. این ترشحات دارای بوی بد نیستند، اما برای فرد آزار دهنده خواهند بود.

علائم شبیه آنفولانزا مانند تب، سردرد و درد عضلانی

برخی افراد که از این بیماری رنج میبرند، علائمی مانند سر درد، درد بدن و تب را تجربه میکنند. میزان بروز علائم تا حدود زیادی به سیستم ایمنی و سبک زندگی فرد بستگی خواهد داشت.

علائم تبخال تناسلی در مردان

وجود ویروس تبخال تناسلی در مردان علائم مشترکی را به همراه دارد. یکی از شایع‌ ترین علائم که شک وجود ویروس را به یقین تبدیل میکند، وجود تاول‌ های کوچک و جوش مانند است که در صورت ترکیدن، جای آن‌ ها زخم یا دردناک میشود. این تبخال‌ ها در نقاطی مانند آلت تناسلی (روی تنه آلت)، قسمت بالای آلت تناسلی (محل رویش موی شرم‌ گاه)، کیسه بیضه‌ ها، مقعد و ران‌ ها مشاهده یا احساس میشوند. ممکن است در موارد پیشرفته فرد در هنگام ادرار، درد یا سوزش داشته باشد یا در حالت عادی، ترشحاتی غیر طبیعی را مشاهده کند. با مشاهده این موارد مراجعه به پزشک برای شما واجب خواهد بود.

علائم تبخال تناسلی در زنان

علائم تبخال تناسلی در زنان هم تا حدود زیادی شبیه به مردان است اما اندک تفاوتی نیز دارد.

• یکی از نشانه‌ های قطعی برای وجود این ویروس در بدن فرد ایجاد تاول‌ های ریز یا زخم‌های دردناک در ناحیه واژن است. البته ممکن است این تاول‌ ها در دهانه رحم، مقعد یا ران‌ ها هم مشاهده شوند.
• خارش و سوزش در ناحیه تناسلی یکی دیگر از علائم وجود این ویروس است.
• درد در هنگام ادرار نیز یکی دیگر از نشانه‌ های مشترک بین زنان و مردان خواهد بود.
• ترشحات غیر طبیعی واژینال نیز از دیگر نشانه‌ های وجود مشکل در بدن خانوم‌ ها است.
• علائمی مانند تب و سردرد یا دردهای عضلانی نیز از دیگر علائم شایع این بیماری هستند که نباید نادیده گرفته شوند.

علت ایجاد تبخال تناسلی چیست؟

همان‌ گونه که پیش تر نیز به آن اشاره شد، تبخال تناسلی توسط ویروس سیمپلکس یا HSV به وجود می‌ آید. این بیماری از طریق تماس مستقیم با پوست آلوده یا از طریق مخاط منتقل می‌ شود. HSV پس از ورود به بدن می‌ تواند به سبب سایز کوچک به راحتی مخفی شود و در مواقعی که سیستم ایمنی ضعیف است به سرعت شروع به فعالیت کند. به همین دلیل فعالیت این ویروس به صورت دوره‌ ای بوده و علائم آن تمام مدت بر روی بدن باقی نمی‌ ماند.

عوامل خطر در ایجاد تبخال تناسلی

برخی عوامل هستند که سرو کار داشتن با آن‌ ها می‌ تواند شانس ابتلا به بیماری را افزایش دهد. در ادامه برخی از این موارد را مورد بررسی قرار داده‌ ایم.

• رابطه جنسی بدون استفاده از وسایل محافظتی احتمال انتقال ویروس را افزایش می‌ دهد.
• هرچه تعداد شرکای جنسی بیشتر باشد، احتمال تماس با فرد آلوده بالاتر می‌ رود.
• افرادی که به بیماری‌ های دیگر مانند HPV، سوزاک یا HIV مبتلا هستند، بیشتر در معرض ابتلا به تبخال تناسلی قرار دارند.
• افرادی که سیستم ایمنی پایینی دارند بیشتر مستعد ابتلا به این بیماری و عود مجدد آن هستند.
• شروع رابطه جنسی در سنین پایین، با آموزش‌ های کمتر و رفتارهای پرخطرتر همراه است. ازاین‌ رو احتمال بروز این بیماری را افزایش می‌ دهد.

تبخال تناسلی چگونه منتقل می‌شود؟

ویروس HSV از راه تماس مستقیم با پوست یا مخاط آلوده منتقل می‌شود. در نتیجه راه‌های انتقال آن محدود خواهند بود. موارد زیر از راه‌های انتقال این ویروس هستند.

1. یکی از اصلی‌ ترین راه‌ های انتقال این بیماری رابطه جنسی واژینال، مقعدی و یا دهانی با فرد آلوده است. این امر زمانی خطرناک‌ تر می‌ شود که یکی از طرفین دارای تبخال فعال باشد.
2. از دیگر راه‌ های انتقال این بیماری تماس با پوست آلوده است. برای ابتلا به این بیماری حتما نباید ناحیه تناسلی درگیر شود و تماس با پوست ناحیه آلوده برای انتقال ویروس کافی خواهد بود.
3. یکی دیگر از راه‌ های انتقال استفاده از وسایل شخصی مشترک مانند حوله، لباس زیر یا تیغ است. البته انتقال به این روش احتمال پایینی دارد و در اغلب مواقع اتفاق نخواهد افتاد.
4. اگر مادر در زمان زایمان طبیعی تبخال فعال داشته باشد، ممکن است ویروس را به نوزاد منتقل کند. این راه انتقال بسیار خطرناک بوده و می‌ تواند منجر به مرگ نوزاد شود.

دقت کنید ممکن است فردی آلوده بوده ولی علائمی نداشته باشد. فرد بیماری که علائمی ندارد هم می‌ تواند ناقل بیماری باشد و دیگران را آلوده کند.

تبخال تناسلی چگونه تشخیص داده می‌شود؟

تشخیص بیماری تبخال ناحیه تناسلی باید توسط معاینه فیزیکی و انجام آزمایش‌ های مربوطه انجام شود. معمولا برای تشخیص این بیماری از آزمایش‌ های زیر استفاده میشود:

• آزمایش PCR: آزمایش پی سی آر از راه‌های اصلی شناخت این ویروس در بدن است. طی این آزمایش DNA ویروس از روی نمونه گرفته شده از زخم یا تاول شناسایی می‌شود.
• کشت ویروسی: یکی دیگر از روش‌ ها کشت کردن ویروس است. در این روش نمونه‌ ای که از زخم گرفته شده است در محیط آزمایشگاه کشت میشود.
• آزمایش خون: یکی از روش‌ های صد درصدی برای اطلاع از وجود یا عدم وجود ویروس، آزمایش خون است. این روش یکی از بهترین روش‌ های بررسی وجود ویروس است. در این روش آنتی بادی HSV در بدن شناسایی می‌شود.

تبخال تناسلی چگونه درمان میشود؟

درمان تبخال ناحیه تناسلی به عوامل مختلفی بستگی دارد. شروع و پیگیری درمان موجب کاهش شدت و مدت بروز علائم میشود و از عود مجدد جلوگیری میکند. برای از بین رفتن علائم و جلوگیری از فعالیت مجدد ویروس، داروهایی از قبیل آسیکلوویر، والاسیکلوویر و فامسیکلووی تجویز میشوند. استفاده از این داروها مزایای خاص خود را دارد که عبارتند از:

1. کاهش مدت زمان علائم
2. افزایش فاصله بین عودها
3. کاهش احتمال انتقال ویروس به دیگران

دقت کنید در موارد شدید که تعداد تاول‌ها زیاد است یا بیماری به صورت مکرر عود می‌کند، درمان‌ باید تحت نظر پزشک متخصص شروع شده و ادامه یابد. در این موارد تبخال تناسلی درمان طولانی مدتی خواهد داشت.

تبخال تناسلی در بارداری

ابتلای مادر به بیماری تبخال ناحیه تناسلی میتواند خطرات و مشکلات جدی را برای جنین فراهم کند. اگر مادر قبل از وقوع بارداری به این ویروس مبتلا شده باشد احتمال انتقال آن به نوزاد کمتر خواهد بود اما اگر ابتلای مادر در زمان بارداری یا شیر‌دهی باشد، احتمال انتقال ویروس به نوزاد بیشتر است. با این حال حتی اگر عفونت اولیه در دوران بارداری رخ دهد باز هم میتوان برای کاهش خطرات و جلوگیری از ابتلای کودک، اقداماتی انجام داد. برای کاهش خطرات لازم است در سه ماه اول بارداری از داروهای ضدویروس استفاده گردد و در صورت وجود زخم‌ های تازه و فعال در زمان وضع حمل، زایمان به صورت سزارین انجام شود.

آیا تبخال تناسلی به نوزاد منتقل می‌شود؟

متاسفانه ویروس HSV میتواند در دوران شیردهی یا بعد از زایمان، به نوزاد فرد مبتلا انتقال پیدا کند. این ویروس در بدن نوزادان مخرب‌ تر بوده و میتواند اثرات خطرناکی مانند عفونت‌ های شدید و مرگ را داشته باشد. برای کاهش احتمال انتقال این ویروس، باید مراقبت‌ های پزشکی و چک شدن توسط متخصص را جدی گرفت. در صورت ابتلا، استفاده از داروهای ضد ویروس می‌ تواند به درمان سریع‌ تر کمک کند. اگر مادر در زمان زایمان دارای زخم فعال است، توصیه میشود برای وضع حمل از سزارین استفاده کند.

چگونه می‌توان خطر ابتلا به تبخال تناسلی را کاهش داد؟

برای کاهش احتمال ابتلا به تبخال ناحیه تناسلی، رعایت چند نکته ساده ولی مهم می‌تواند بسیار موثر باشد. در ادامه به برخی از روش‌های پیشگیری اشاره می‌کنیم:

1. استفاده از کاندوم برای روابط جنسی می‌تواند تا 95% خطر ابتلا به این بیمار را کاهش دهد. هرچند محافظت کامل ایجاد نمیکند اما می‌تواند احتمال بروز بیماری را تا حد قابل قبولی کاهش دهد.
2. اگر فردی دارای علائم مشکوک است یا احتمال دارد ناقل بیماری باشد، از داشتن هرگونه رابطه جنسی با او خودداری کنید. علائمی مانند زخم، تاول، خارش یا سوزش در ناحیه تناسلی نشان‌ دهنده فعال بودن بیماری است. بنابراین، باید از هرگونه تماس پوستی با نواحی مشکوک پرهیز نمایید.
3. چنانچه فردی دارای زخم یا تاول‌ های مشکوک بود، به هیچ عنوان به زخم یا تاول دست نزنید و از هرگونه تماس فیزیکی پرهیز نمایید.
4. اگر از وضعیت سلامتی شریک جنسی یا خودتان اطمینان ندارید از برقراری رابطه جنسی خودداری کنید و آزمایش تبخال تناسلی را انجام دهید.

آیا تبخال تناسلی و زگیل تناسلی یکی هستند؟

این دو بیماری به هیچ عنوان یکسان نیستند و عملا دو بیماری کاملا مختلف با منشأ ویروسی جداگانه محسوب می‌شودند. تبخال تناسلی توسط ویروس HSV ایحاد شده و سبب بروز تاول‌ ها و زخم‌ هایی دردناک میشود. این بیماری دوره‌ ای بوده و به صورت یکپارچه ادامه پیدا نمیکند.

در مقابل زگیل تناسلی توسط ویروس دیگری به نام پاپیلومای انسانی به وجود می‌ آید. این بیماری سبب به وجود آمدن زائده‌ های گوشتی در ناحیه تناسلی میشود. این زائده‌ ها به صورت زگیل‌ های کلم شکل هستند که میتوانند در ناحیه تناسلی، کشاله ران یا اطراف مقعد به وجود بیایند. این زائده‌ ها اغلب بی‌ درد هستند و به شکل گل‌ کلم یا صاف ظاهر میشوند. برخلاف تبخال، زگیل تناسلی الزاما دوره‌ ای نخواهد بود و میتواند برای مدت طولانی باقی بماند یا با درمان برداشته شود.

جمع‌ بندی

تبخال تناسلی از شایع‌ ترین بیماری‌ های ویروسی مقاربتی است که توسط دو نوع ویروس HSV نوع یک و دو ایجاد میشود. این ویروس با تماس پوستی یا جنسی با فرد آلوده منتقل میشود و معمولا باعث به وجود آمدن تاول‌ های کوچک اما دردناک می‌ گردد. این تاول‌ ها با درد، سوزش، خارش و گاها علائمی شبیه آنفولانزا بروز میکنند. متاسفانه ممکن است تعداد زیادی از مبتلایان این بیماری از بیماری خود آگاه نباشند و علائمی نیز نداشته باشند.

تشخیص این بیماری از طریق معاینه، آزمایش خون و PCR انجام میشود. اگر چه این تبخال‌ ها درمان قطعی ندارند اما از طریق درمان دارویی میتوان علائم و شدت آن‌ ها را کاهش داد. داروهایی مانند آسیکلوویر و والاسیکلوویر برای این منظور مناسب هستند.

در دوران بارداری تبخال ناحیه تناسلی میتواند برای نوزادان خطرناک باشد. در صورت وجود تاول فعال لازم است زایمان سزارین انجام شود. برای پیشگیری از بروز این بیماری لازم است مواردی همچون استفاده از کاندوم، پرهیز از تماس با فرد مبتلا رعایت شده و صورت گیرند.